Denge Okulları

Sanat İnsanlık tarihinin başlangıcından beri Aristo, Platon gibi önemli filozoflar tarafından güzel(estetik), iyi, güçlü, bilgi… gibi kavramlarla özdeşleştirilip tartışılmıştır. 
İlk çağlarda Yunanistan’da başlayan bu tartışma günümüze değin süregelmiştir. Sanat sözcüklerle sınıflandırılamayacak kadar sübjektif bir kavramdır. Bu nedenle sanatın kesin bir tarifi yapılamaz. Buna rağmen çeşitli kişiler sanatı tanımlamaya çalışmışlardır. Kant’a göre sanat bir “oyundur” o sanatın kaynağı olarak “iş”i görür. Öte yandan Hegel ise sanatı “ruhun madde içindeki görünümü” olarak niteler (Türkdoğan, 1981). Picasso ise sanatın bir yaşam tarzı olduğunu söyler. “Edman; sanat, Hayatı anlayan zekanın ona en ilgi çekici en güzel biçimlere sokmasıdır” diye tanımlar (Irwin, 1977). İngiliz filozofu Francıs Bacon “Sanat doğaya eklenmiş insandır.” Derken Fischer, “Sanat insanın sınırsız birleşme yaşantıları ve düşünceleri paylaşma yeteneğini Yansıtır.” (Ernst,1968)

Sanat aslında yaratmak ve yarattığından yaratırken haz almaktır. Sanatçının sanat eserini ortaya koyarken tam olarak ne düşündüğünü bilemeyiz. Sanatçı kendi duygu dünyasında yaşadığı ve içselleştirdiği maneviyatıyla düşüncelerini ortaya çıkarır. Bunu yaparken de kullandığı nesneleri anlamlandırarak düşüncelerin hayat bulmasını sağlar.
Sanatın en önemli özelliği, çocukların tüm gelişimlerini aynı anda destekleyen bir etkinlik olmasıdır. Sadece duygusal rahatlığı değil aynı zamanda düşüncelerin aktarımını, fiziksel becerilerin kullanılmasını sağlar. Çocuklar sanat çalışmaları ile renk, çizgi, biçim, alan, dizayn, boyut, desen ve dokunun kalitesini ve oranlarını öğrenirler. Sanatsal süreçte çocuklar, sadece deneyimleri ile iletişim kurmazlar, görsel problemleri de çözerler. Düşüncelerini boyalarla kâğıda aktardıkça resim aracılığı ile düşünme ve konuşmayı öğrenirler. Grup olarak yaptığı projeler ile paylaşma, yardımlaşma, iş birliği içinde çalışma becerileri kazanırlar.

Okul öncesinde çocukların duyularını kullanarak deneyim elde etmeleri ve öğrenmeleri önemlidir. Sanat etkinlikleri ile çocuklar tüm duyularını etkin bir şekilde kullanma fırsatı elde ederler. Çocuklar boyalar, kâğıtlar ve yoğurma maddeleri ile çalışırken görme, işitme, dokunma, koklama hatta tat alma gibi duyularını etkin bir şekilde kullanabilirler. Sanat materyallerinin zenginliği, çocuğun yaratıcılığını desteklerken, materyalleri amacına uygun kullanma, yerine kaldırma, düzenli tutma alışkanlıklarını geliştirir.

Sanatın, gelişim alanlarına diğer katkıları şu şekilde sıralanabilir.

Motor gelişime katkılar
•    Çocuğun, el-göz koordinasyonu güçlenir.
•    Tutma, kavrama, geçirme, yırtma, kesme vb. etkinlikler ile küçük kasları gelişir.
•    Yazı yazmaya hazır olunuşluk sağlanır.
•    Araç ve materyali amacına uygun olarak kullanmayı öğrenir.
•    Koordineli ve ritmik hareket eder.
•    Nesnelere istediği şekli verebilir.
•    Bedenini dengeli ve esnek bir şekilde kullanabilir.
•    Beden hareketleri ile kendini ifade edebilir.



 

Bilişsel gelişime katkılar
•    Çocuk, renkleri, biçimleri, dokuları tanır.
•    Farklılıkların ve benzerliklerin ayrımına varır.
•    Nesnelerin oranlarına dikkat eder, oranlar arasında ilişki kurmayı öğrenir.
•    Öğrendiklerinin gerçek yaşamla bağlantısını kurar.
•    Malzemeleri amacının dışında kullanma yollarını keşfeder.
•    Düşüncelerini somut yollarla ifade eder.
•    Amaçlı bir şekilde çalışmaya başlar ve çalışmasına odaklanır, dikkat süresi uzar.
•    Düşüncelerini organize eder.
•    Deneme yanılma ile problemleri çözmeye çalışır.
•    Muhakeme etmeyi öğrenir, seçim yapma, karar verme becerisi gelişir.
•    Sanatsal keşiflere açık olur, hayal gücü ve yaratıcılığı gelişir.
•    Çok yönlü düşünme becerisi gelişir.
•    Görsel belleği gelişir. 

 Dil gelişimine katkılar
•    Çocuğun, dili güçlenir, kendini sözel olarak ifade etme yeteneği gelişir.
•    Görsel materyalleri sözel olarak açıklar, görsel okuması gelişir.
•    Sanat ve sanat materyalleri ile ilgili kavramlar edinir ve bu kavramları yerinde kullanır.
•    Sadece sözcüklerle değil, sembol veya objelerle de kendini ifade eder.
•    Eleştirel konuşma yollarını kullanır.

 

Sosyal – duygusal gelişime katkılar
•    Çocuk somut yollarla kendini ifade eder ve buna ilişkin duygularını söyler.
•    Çevresine daha duyarlı olur,
•    Yeniliklere açıktır, değişen durumlara kolay uyum sağlar.
•    Kendisini daha iyi tanır, becerilerinin farkına varır, özsaygısı gelişir.
•    Grup çalışmaları ile iş birliği yapmayı, lider olmayı öğrenir.
•    Çevresindekilerle iletişim kurarken duygularını kullanır.
•    Başkalarının bakış açısını fark eder, kendi bakış açısı ile başkalarının bakış açısını anlamaya çalışır.
•    Çalışmasına başkalarının yaptığı eleştirilere açık olur, onların görüşlerine değer verir.
•    Karşılaştığı sorunları yorumlayabilir, çözüm önerileri üretebilir.
•    Sanatsal eleştiri ve değerlendirme yapmayı öğrenir.

 

Anahtar kelimeler  : Sanat , dil , sanatsal süreçte çocuklar